Warmte
Vandaag is de tweede helft van de meteorologische herfst begonnen. Het koudste deel moet nog komen, het deel van de herfst dat kouder is dan gemiddeld.
Vandaag is de tweede helft van de meteorologische herfst begonnen. Het koudste deel moet nog komen, het deel van de herfst dat kouder is dan gemiddeld.
Gemiddelde temperatuur gedurende de maanden September - November
Het jaarlijks gemiddelde is een kleine tien °C en die waarde wordt van 14 tot ongeveer 23 oktober redelijk benaderd. Daarna zakt de temperatuur hard naar een graad of vier eind november. Daarmee is de meteorologische herfst het seizoen met het warmste begin en het koudste einde.
Seasonal lag
In Nederland breken dus "pas" na 23 oktober de "koude" dagen aan. Koud in de zin van een lage gemiddelde temperatuur. De maximumtemperatuur was al niet al te hoog, maar in de nachten koelt het hier ook niet zo heel veel af. Het leek me eens interessant om verschillende Europese steden te vergelijken qua temperatuur.
Zeeklimaat tegen landklimaat
Het warme zeewater is een mooie buffer tegen de afkoeling in de herfst. Dicht aan zee wordt het dan ook niet zo vreselijk koud. Echt warm wordt het 's zomers ook niet en als die koude bak water in het begin van de lente weer eens moet opwarmen, dan kan dat ook nog wel een tijdje duren. Het zeewater is over het algemeen echter wat warmer dan het land, waardoor gebieden aan de kust doorgaans wat warmer zijn. Of dit door de beruchte golfstroom komt weet ik niet. Wel absorbeert het zeewater gemakkelijker de zonne-energie dan het land. Deze grafiek geeft de zeewatertemperatuur aan van de afgelopen drie jaar. Grappig om te zien dat de het zeewater dit jaar voor het eerst sinds juni weer kouder is dan vorig jaar om dezelfde tijd. Het koude weer van de laatste tijd heeft duidelijk invloed. Toch is het zeewater nog altijd warmer dan begin mei, toen het prachtig weer was.
Om het verschil tussen een land- en een zeeklimaat te zien, heb ik drie (grote) Europese steden uitgezocht voor een vergelijking:
Amsterdam 52 NBerlijn 52 NMoskou 55 N
Duidelijk is dat onze hoofdstad de kleinste jaarlijkse temperatuursverandering heeft. In Amsterdam is de koudste maand (februari) gemiddeld 14 graden kouder dan de warmste maand (augustus). In Berlijn is het gemiddelde temperatuursverschil tussen juli en januari 18 °C en in Moskou zelfs 25 °C. De gemiddelde nachttemperatuur ligt in Moskou rond het vriespunt, dus het is geen raadsel waar die naam vandaan komt.
Zoals al was op te maken, komt uit de cijfers ook nog het verschil in seasonal lag naar boven. Waar de Amsterdamse zomer begin augustus op zijn hoogtepunt is, is de zomer in Moskou halverwege juli al op zijn hoogtepunt. In Amsterdam zijn de warmste maanden dan ook augustus, juli, juni en september, in Moskou zijn het de maanden juli, augustus, juni en mei.
Ligging
Niet alleen door zeewater kan het zomerseizoen verschuiven, ook door de ligging. Hoe dichter bij de polen, hoe afhankelijker je bent van de declinatie van de zon. De gebieden dichter bij de evenaar hebben daarentegen de hoeveelheid zonnestraling wat gelijkmatiger over het jaar verspreid. In de zomer staat de zon hoog aan de hemel, maar duren de dagen vergeleken de noordelijkere gebieden kort. Er is wat minder verschil tussen zomer en winter en het zomerseizoen kan zich daardoor wat verder in het najaar uitstrekken:
Oslo 59 NBarcelona 41 N
In Barcelona is Augustus duidelijk de warmste maand en is september zelfs warmer dan juni. Interessant! Een A-J-S-J-klimaat zal ik dat maar noemen. Oslo heeft daarentegen een J-A-J-M-klimaat. Dat is overigens ook wel een beetje de "schuld" van de Oostzee, die omringd is door zoveel "land", dat de kustgebieden daar niet helemaal een zeeklimaat hebben. Het is een zee met een landklimaat, net zoals dat Nederland een land met een zeeklimaat is. Hetzelfde geldt overigens voor de Middellandse Zee, die door de aanwezigheid van "land" 's zomers extra opwarmt.
Eilandklimaat
Helaas voor de Spanjaarden is de zomer na oktober wel afgelopen. De zomer/winter-indeling klopt wel precies; de zomermaanden mei t/m oktober omvatten netjes de warmste zes maanden. En toch kan dat beter. In buurland Portugal zijn plaatsen met een nòg grotere seasonal lag. Dat lijkt onlogisch, wat heeft Portugal wat Spanje niet heeft? Het zijn de Azoren, wat eilandjes in de Atlantische oceaan, waar het tot dit jaar altijd mooi weer was. Dit zou te maken hebben met een "permanent" hogedrukgebied. Interessanter dan de barometerstanden vind ik echter de seasonal lag: de maand november is op zijn minst even warm als de maand mei. De verschillen tussen dag- en nachttemperaturen zijn echt heel erg klein, net als het verschil tussen zomer en winter. Ook de hoogst gemeten temperaturen zijn bijzonder laag. Een bijzonder klimaat dus, een A-S-J-O-klimaat of misschien zelfs een S-A-J-O-klimaat.
Zeewatertemperatuur
Dit komt heel erg overeen met de zeewatertemperatuur, die doorgaans pas in augustus "piekt". Blijkbaar is het zeewater in september net zo warm, als het niet nog warmer is. Toch wel grappig dat die mensen op dat eiland de mooiste dagen van het jaar hebben, terwijl wij in Nederland naar vergeelde bladeren en grijze luchten zitten aan te kijken. Daarom zal ik hieronder een aantal plaatjes neerzetten van hoe het zeewater reageert op de dagelijks veranderende hoeveelheid zonnestraling:
Het jaarlijks gemiddelde is een kleine tien °C en die waarde wordt van 14 tot ongeveer 23 oktober redelijk benaderd. Daarna zakt de temperatuur hard naar een graad of vier eind november. Daarmee is de meteorologische herfst het seizoen met het warmste begin en het koudste einde.
Seasonal lag
In Nederland breken dus "pas" na 23 oktober de "koude" dagen aan. Koud in de zin van een lage gemiddelde temperatuur. De maximumtemperatuur was al niet al te hoog, maar in de nachten koelt het hier ook niet zo heel veel af. Het leek me eens interessant om verschillende Europese steden te vergelijken qua temperatuur.
Zeeklimaat tegen landklimaat
Het warme zeewater is een mooie buffer tegen de afkoeling in de herfst. Dicht aan zee wordt het dan ook niet zo vreselijk koud. Echt warm wordt het 's zomers ook niet en als die koude bak water in het begin van de lente weer eens moet opwarmen, dan kan dat ook nog wel een tijdje duren. Het zeewater is over het algemeen echter wat warmer dan het land, waardoor gebieden aan de kust doorgaans wat warmer zijn. Of dit door de beruchte golfstroom komt weet ik niet. Wel absorbeert het zeewater gemakkelijker de zonne-energie dan het land. Deze grafiek geeft de zeewatertemperatuur aan van de afgelopen drie jaar. Grappig om te zien dat de het zeewater dit jaar voor het eerst sinds juni weer kouder is dan vorig jaar om dezelfde tijd. Het koude weer van de laatste tijd heeft duidelijk invloed. Toch is het zeewater nog altijd warmer dan begin mei, toen het prachtig weer was.
Om het verschil tussen een land- en een zeeklimaat te zien, heb ik drie (grote) Europese steden uitgezocht voor een vergelijking:
Amsterdam 52 NBerlijn 52 NMoskou 55 N
Duidelijk is dat onze hoofdstad de kleinste jaarlijkse temperatuursverandering heeft. In Amsterdam is de koudste maand (februari) gemiddeld 14 graden kouder dan de warmste maand (augustus). In Berlijn is het gemiddelde temperatuursverschil tussen juli en januari 18 °C en in Moskou zelfs 25 °C. De gemiddelde nachttemperatuur ligt in Moskou rond het vriespunt, dus het is geen raadsel waar die naam vandaan komt.
Zoals al was op te maken, komt uit de cijfers ook nog het verschil in seasonal lag naar boven. Waar de Amsterdamse zomer begin augustus op zijn hoogtepunt is, is de zomer in Moskou halverwege juli al op zijn hoogtepunt. In Amsterdam zijn de warmste maanden dan ook augustus, juli, juni en september, in Moskou zijn het de maanden juli, augustus, juni en mei.
Ligging
Niet alleen door zeewater kan het zomerseizoen verschuiven, ook door de ligging. Hoe dichter bij de polen, hoe afhankelijker je bent van de declinatie van de zon. De gebieden dichter bij de evenaar hebben daarentegen de hoeveelheid zonnestraling wat gelijkmatiger over het jaar verspreid. In de zomer staat de zon hoog aan de hemel, maar duren de dagen vergeleken de noordelijkere gebieden kort. Er is wat minder verschil tussen zomer en winter en het zomerseizoen kan zich daardoor wat verder in het najaar uitstrekken:
Oslo 59 NBarcelona 41 N
In Barcelona is Augustus duidelijk de warmste maand en is september zelfs warmer dan juni. Interessant! Een A-J-S-J-klimaat zal ik dat maar noemen. Oslo heeft daarentegen een J-A-J-M-klimaat. Dat is overigens ook wel een beetje de "schuld" van de Oostzee, die omringd is door zoveel "land", dat de kustgebieden daar niet helemaal een zeeklimaat hebben. Het is een zee met een landklimaat, net zoals dat Nederland een land met een zeeklimaat is. Hetzelfde geldt overigens voor de Middellandse Zee, die door de aanwezigheid van "land" 's zomers extra opwarmt.
Eilandklimaat
Helaas voor de Spanjaarden is de zomer na oktober wel afgelopen. De zomer/winter-indeling klopt wel precies; de zomermaanden mei t/m oktober omvatten netjes de warmste zes maanden. En toch kan dat beter. In buurland Portugal zijn plaatsen met een nòg grotere seasonal lag. Dat lijkt onlogisch, wat heeft Portugal wat Spanje niet heeft? Het zijn de Azoren, wat eilandjes in de Atlantische oceaan, waar het tot dit jaar altijd mooi weer was. Dit zou te maken hebben met een "permanent" hogedrukgebied. Interessanter dan de barometerstanden vind ik echter de seasonal lag: de maand november is op zijn minst even warm als de maand mei. De verschillen tussen dag- en nachttemperaturen zijn echt heel erg klein, net als het verschil tussen zomer en winter. Ook de hoogst gemeten temperaturen zijn bijzonder laag. Een bijzonder klimaat dus, een A-S-J-O-klimaat of misschien zelfs een S-A-J-O-klimaat.
Zeewatertemperatuur
Dit komt heel erg overeen met de zeewatertemperatuur, die doorgaans pas in augustus "piekt". Blijkbaar is het zeewater in september net zo warm, als het niet nog warmer is. Toch wel grappig dat die mensen op dat eiland de mooiste dagen van het jaar hebben, terwijl wij in Nederland naar vergeelde bladeren en grijze luchten zitten aan te kijken. Daarom zal ik hieronder een aantal plaatjes neerzetten van hoe het zeewater reageert op de dagelijks veranderende hoeveelheid zonnestraling:
Globale zeewatertemperatuur gedurende een jaar.
De verschillen in temperatuur zijn over kleine periodes moeilijk waar te nemen, daarom heb ik er ooit eens een Powerpointpresentatie van gemaakt. Nog steeds is het lastig aan te geven wanneer het zeewater op zijn warmst (of koudst) is, terwijl ik daar nou net naar op zoek was. Verder was ik benieuwd wanneer de beide halfronden even warm zijn (gewoon een nutteloos weetje, maar wel grappig.) Ook ben ik nog steeds benieuwd naar de gemiddelde temperatuur op aarde. Die zou namelijk in juli hoger zijn dan in januari, ookal bevindt de aarde zich dan dichter bij de zon. Ooit vond ik er een mooi grafiekje van, maar ik kan 'm niet meer terugvinden... :(
Maar goed, dit was het weer... Op naar de tweede helft van de herfst!
De verschillen in temperatuur zijn over kleine periodes moeilijk waar te nemen, daarom heb ik er ooit eens een Powerpointpresentatie van gemaakt. Nog steeds is het lastig aan te geven wanneer het zeewater op zijn warmst (of koudst) is, terwijl ik daar nou net naar op zoek was. Verder was ik benieuwd wanneer de beide halfronden even warm zijn (gewoon een nutteloos weetje, maar wel grappig.) Ook ben ik nog steeds benieuwd naar de gemiddelde temperatuur op aarde. Die zou namelijk in juli hoger zijn dan in januari, ookal bevindt de aarde zich dan dichter bij de zon. Ooit vond ik er een mooi grafiekje van, maar ik kan 'm niet meer terugvinden... :(
Maar goed, dit was het weer... Op naar de tweede helft van de herfst!
2 opmerkingen: