Winter van gemiste kansen
De bijna afgelopen winter was een winter van gemiste kansen. Het was bij vlagen erg koud, maar de winter scoorde weinig bonuspunten. Sneeuw viel amper, eigenlijk alleen in Limburg. De Elfstedentocht werd niet verreden, want uitgerekend Friesland werd door de koude luchtmassa's overgeslagen. Op dit moment lijkt het er niet op dat de winter nog terugkomt. De temperatuur zal overdag richting de tien graden gaan en 's nachts zal het af en toe nog licht vriezen, maar daar blijft het dan bij.
Een bijzondere winter was het wel, want de maanden december, januari en februari verliepen allemaal erg koud. Vooral januari, met een gemiddelde temperatuur van 0,8 graden was erg koud. December was al koud met een gemiddelde van 2,45 graden, terwijl februari op een gemiddelde van 2,2 graden staat (gemiddelde van de eerste twintig dagen.)
November
De winter van 2008-2009 begon al in november. Op de 23e viel een groot pak sneeuw, dat niet meer is overtroffen in de "echte" winter. Eind november begon een koude periode, die in december lang werd vastgehouden.
December
December begon koud. Tot en met de achttiende was het licht winters met temperaturen die ongeveer een graad onder het gemiddelde lagen. Daarna was er een zachte periode rond de seizoenswisseling. Vervolgens eindigde december zonnig, maar wel koud. Het jaar werd afgesloten met de koudste dag van het jaar. 31 december was in De Bilt gemiddeld -5,6 graden. Al met al was december 1½ graad kouder dan gemiddeld en daarmee was het de koudste maand van 2008, de koudste December sinds 1996 en de koudste maand sinds januari 2006.
Januari
Vervolgens werd januari nog kouder. De vorstperiode van 26 december t/m 11 januari bereikte op 10 januari zijn hoogtepunt. (of moet ik zeggen: dieptepunt?) Sloten vroren dicht en er was dik ijs, maar helaas was het niet dik genoeg voor de Elfstedentocht. Ook was de vorstperiode net niet extreem genoeg voor de classificatie "koudegolf". Na de 11e begon het flink te dooien. Niet dat het erg warm werd, op 19 januari werd de hoogste temperatuur gemeten: 8,8 graden in De Bilt. Dat is zelfs voor januari niet bijster veel: in 2007 was de gemiddelde temperatuur in januari al 7 graden C. Toen werd het op de 18e 14,1 graden. Niet tropisch warm, maar de winter was toen verder weg dan nu.
Het nare was dat de nachttemperaturen niet meer onder nul wilden zakken. Pas op 25 januari dook het kwik weer onder het vriespunt. Net als december eindigde januari koud en zonnig. Helaas waren er ook geen wolken waaruit sneeuw kon vallen. Uiteindelijk ging een bijzonder koude januari voorbij, die maar liefst drie graden kouder was dan gemiddeld. Sinds januari 1997, toen er wèl een Elfstedentocht werd verreden, was het niet meer zo koud geweest in Nederland. De afgelopen januarimaand deed met zijn kou en zijn zonnige periodes bijna denken aan een landklimaat.
Februari
Februari begon met minder mooi weer. Februari is meer een reservewintermaand, voor als januari er een potje van maakt. Helaas is er nog niet heel veel leuks gebeurd. Door de steeds feller wordende zon begint het ondertussen meer op de lente te lijken. En dat terwijl vandaag (22 februari) dezelfde daglengte heeft als 19 oktober, een dag die niet bepaald aan de lente doet denken.
De komende weken zien er ook niet erg hoopvol uit voor een opleving van de winter. Nee, de Elfstedentocht komt er voorlopig niet. Met een hoop mazzel komt-ie dit jaar nog, ergens in december, maar die kans is niet groot.
Al met al is de winter van 2008-2009 met een voorlopig gemiddelde van 1,8 graden de koudste sinds 1995-1996 of - als er inderdaad geen kou meer komt - 1996-1997. Omdat februari hoogstwaarschijnlijk ook een koude maand blijft, blijft de gemiddelde temperatuur deze winter onder de 2½ graad C. Dat belooft wat voor de rest van het jaar, want waar 2007 en 2008 een matige zomer lieten volgen op een zachte winter, was de zomer van 2006 super. De winter van 2005-2006 was tot dit jaar één van de minst zachte van de laatste jaren. En wat te denken van de zomer van 2003? De winter van 2002-2003 was ook vrij koud. Een koude winter wordt dus vaak gevolgd door een warme zomer. Die correlatie zal ik binnenkort nog bespreken.
De bijna afgelopen winter was een winter van gemiste kansen. Het was bij vlagen erg koud, maar de winter scoorde weinig bonuspunten. Sneeuw viel amper, eigenlijk alleen in Limburg. De Elfstedentocht werd niet verreden, want uitgerekend Friesland werd door de koude luchtmassa's overgeslagen. Op dit moment lijkt het er niet op dat de winter nog terugkomt. De temperatuur zal overdag richting de tien graden gaan en 's nachts zal het af en toe nog licht vriezen, maar daar blijft het dan bij.
Een bijzondere winter was het wel, want de maanden december, januari en februari verliepen allemaal erg koud. Vooral januari, met een gemiddelde temperatuur van 0,8 graden was erg koud. December was al koud met een gemiddelde van 2,45 graden, terwijl februari op een gemiddelde van 2,2 graden staat (gemiddelde van de eerste twintig dagen.)
November
De winter van 2008-2009 begon al in november. Op de 23e viel een groot pak sneeuw, dat niet meer is overtroffen in de "echte" winter. Eind november begon een koude periode, die in december lang werd vastgehouden.
December
December begon koud. Tot en met de achttiende was het licht winters met temperaturen die ongeveer een graad onder het gemiddelde lagen. Daarna was er een zachte periode rond de seizoenswisseling. Vervolgens eindigde december zonnig, maar wel koud. Het jaar werd afgesloten met de koudste dag van het jaar. 31 december was in De Bilt gemiddeld -5,6 graden. Al met al was december 1½ graad kouder dan gemiddeld en daarmee was het de koudste maand van 2008, de koudste December sinds 1996 en de koudste maand sinds januari 2006.
Januari
Vervolgens werd januari nog kouder. De vorstperiode van 26 december t/m 11 januari bereikte op 10 januari zijn hoogtepunt. (of moet ik zeggen: dieptepunt?) Sloten vroren dicht en er was dik ijs, maar helaas was het niet dik genoeg voor de Elfstedentocht. Ook was de vorstperiode net niet extreem genoeg voor de classificatie "koudegolf". Na de 11e begon het flink te dooien. Niet dat het erg warm werd, op 19 januari werd de hoogste temperatuur gemeten: 8,8 graden in De Bilt. Dat is zelfs voor januari niet bijster veel: in 2007 was de gemiddelde temperatuur in januari al 7 graden C. Toen werd het op de 18e 14,1 graden. Niet tropisch warm, maar de winter was toen verder weg dan nu.
Het nare was dat de nachttemperaturen niet meer onder nul wilden zakken. Pas op 25 januari dook het kwik weer onder het vriespunt. Net als december eindigde januari koud en zonnig. Helaas waren er ook geen wolken waaruit sneeuw kon vallen. Uiteindelijk ging een bijzonder koude januari voorbij, die maar liefst drie graden kouder was dan gemiddeld. Sinds januari 1997, toen er wèl een Elfstedentocht werd verreden, was het niet meer zo koud geweest in Nederland. De afgelopen januarimaand deed met zijn kou en zijn zonnige periodes bijna denken aan een landklimaat.
Februari
Februari begon met minder mooi weer. Februari is meer een reservewintermaand, voor als januari er een potje van maakt. Helaas is er nog niet heel veel leuks gebeurd. Door de steeds feller wordende zon begint het ondertussen meer op de lente te lijken. En dat terwijl vandaag (22 februari) dezelfde daglengte heeft als 19 oktober, een dag die niet bepaald aan de lente doet denken.
De komende weken zien er ook niet erg hoopvol uit voor een opleving van de winter. Nee, de Elfstedentocht komt er voorlopig niet. Met een hoop mazzel komt-ie dit jaar nog, ergens in december, maar die kans is niet groot.
Al met al is de winter van 2008-2009 met een voorlopig gemiddelde van 1,8 graden de koudste sinds 1995-1996 of - als er inderdaad geen kou meer komt - 1996-1997. Omdat februari hoogstwaarschijnlijk ook een koude maand blijft, blijft de gemiddelde temperatuur deze winter onder de 2½ graad C. Dat belooft wat voor de rest van het jaar, want waar 2007 en 2008 een matige zomer lieten volgen op een zachte winter, was de zomer van 2006 super. De winter van 2005-2006 was tot dit jaar één van de minst zachte van de laatste jaren. En wat te denken van de zomer van 2003? De winter van 2002-2003 was ook vrij koud. Een koude winter wordt dus vaak gevolgd door een warme zomer. Die correlatie zal ik binnenkort nog bespreken.
De winter van 2008-2009 t/m 20 februari 2009.
Windrichting
Tot slot een correlatiemodel waarmee ik bezig ben. De temperatuur is sterk afhankelijk van de windrichting. Daarom heb ik gekeken in hoeverre de (gemiddelde etmaal-)temperatuur afhangt van de windrichting. Ik heb een correlatieanalyse toegepast op de data van 1988-2007. De gemiddelde temperatuur heb ik uitgezet tegen de windrichting (0 is noord, 90 is oost enz.) en daar heb ik een vierdegraads trendlijn doorheen getrokken. Het resultaat mag er zijn: de temperatuur wordt voor de helft verklaard door de windrichting.
Vervolgens heb ik het polynoom vervangen door een gelijkende sinusoïde. Hierdoor kan ik de invloed van de (overheersende) windrichting schatten. Voor januari scheelt het volgens het model 8,6 graden of de wind uit het noordoosten (67,5 graden) of zuidwesten (247,5 graden) komt. Dat is nogal wat.
Voor februari is de windrichting minder van invloed, hoewel er ook dan ruim zeven graden verschil zit tussen de zachte zuidwesterwind en de schrale wind uit het noordoosten. Overigens zou het hier 's winters ongeveer 1½ graad kouder zijn, wanneer de wind uit alle richtingen even vaak zou komen. Die gegevens rollen uit de trendlijnen.
Wanneer de wind de hele maand uit het noordoosten komt, zou het in januari gemiddeld -2 graden C moeten worden, blaast de wind vanuit het zuidwesten, dan kan het 6,6 graden C worden. Dat is opmerkelijk, want in 2007 was de gemiddelde maandtemperatuur hoger dan dat. Er spelen dus nog meer factoren mee en die ga ik zoeken. Jammer genoeg werkt de multiple regressie in Excel niet goed, dus dat wordt nog flink lastig. Maar het begin is er.
De gemiddelde etmaaltemperatuur in januari hangt sterk samen met de windrichting.
Binnenkort meer!
Links:Winter van gemiste kansen
Archief:Schrikkeldag; 29-02 2008
Gerelateerde artikelen:
Komt er nog een Elfstedentocht?; 21-01 2009
Geen opmerkingen:
Een reactie posten