01-12-2008

November was een zachte maand

Herfst was niet indrukwekkend in thermisch opzicht

Het is weer december en de herfst is weer voorbij. De meteorologische herfst welteverstaan, ofwel de maanden september, oktober en november. In deze drie maanden zakt de temperatuur snel en krimpen de dagen flink. Was het begin september nog na achten licht, eind november strijken de laatste zonnestraaltjes om half vijf over Nederland.
De herfst van 2008 was vrij koud. Zowel september als oktober was kouder dan het langjarig gemiddelde. November was warmer dan gemiddeld, waardoor de gemiddelde herfsttemperatuur toch nog gemiddeld was, maar daarover later meer.

November was met 6,86 graden C in
De Bilt iets warmer dan het gemiddelde van 6,23 graden C. In Uithoorn was de gemiddelde temperatuur vrijwel hetzelfde, hoewel 6,6 graden C daar de norm is. Deze norm is ongeveer gelijk aan de gemiddelde novembertemperatuur in De Bilt over de afgelopen twintig jaar, waar ik binnenkort een artikel over ga publiceren. November was dus aan de zachte kant.

De gemiddelde temperatuur zegt helaas weinig over de extremen. De eerste twee decades waren erg zacht, waarna de koude laatste decade de thermische voorsprong nog bijna weggaf:
 
Na de 20e stortte de temperatuur in.
De maximumtemperatuur was 15,2 graden C in De Bilt, de minimumtemperatuur was -2,3 graden C. De hoogste temperatuur werd op de tiende geregistreerd, ongeveer halverwege de warme periode. De laagste temperatuur werd op de 26e gemeten, net op het moment dat de kou het land uit werd gezet.

Hieronder een temperatuursoverzicht met daarin de gemiddelde maximumtemperatuur, de gemiddelde minimumtemperatuur en gemiddelde temperatuur per decade:


1 11,03 6,37 8,96
2 11,20 5,94 8,81
3 5,26 0,02
2,80


De tweede decade was twee à  drie graden warmer dan normaal en de derde decade was dik twee graden kouder dan normaal. De eerste decade was ongeveer een graad warmer dan normaal. De "temperatuurswinst" werd vooral in de nachten behaald: de nachten waren bijna een graad minder koud dan normaal.

Zon
November is normaal gesproken een vrij sombere maand, want de zon komt niet zo lang boven de horizon. Toch schijnt de zon gemiddeld zo'n zestig uur in november; gemiddeld ongeveer twee uur per dag. De afgelopen maand was de zon slechts 51 uur in De Bilt en 49 uur in Uithoorn te zien, wat toch wel wat karig is.

Weinig zon betekent meestal veel bewolking en veel neerslag. November vulde de regenmeters goed. In De Bilt viel 91 mm, in Uithoorn zelfs 107 mm, wat boven het gemiddelde is. Daarmee is 2008 een flink nat jaar aan het worden: in Uithoorn staat de teller na November al op 967,8 mm, terwijl 780 mm genoeg is voor één jaar. Gelukkig viel een deel van de neerslag in de vorm van sneeuw. De seizoenen zijn vroeg in dit jaar: Lente in februari, zomer in mei, herfst in augustus en winter in november. Dat belooft wat nu de meteorologische winter is begonnen.

Herfst 2008
De afgelopen herfst was met gemiddeld 10,2 graden C in De Bilt warm noch koud vergeleken het langjarige gemiddelde. In Uithoorn kwam de gemiddelde temperatuur rond dezelfde waarde uit, maar aan de kust hoort het in de herfst warmer te zijn.
Een overzicht van de gemiddelde temperaturen, met tussen haakjes het langjarig gemiddelde:


Maand, De Bilt, Uithoorn
September 13,6 (14,2) 13,7 (14,3)
Oktober 10,1 (10,3) 10,0 (10,6)
November 6,9 (6,2) 6,9 (6,6)


Wanneer we bedenken dat het klimaat de laatste decennia beduidend warmer is geworden, dan moeten we de conclusie trekken dat de herfst van 2008 vrij koud was. De opwarming in Nederland is ongeveer twee derde graad in de periode 1988-2007 ten opzichte van 1970-2000. Dat is best veel, aangezien er veel overlappende jaren zijn. De opwarming is het grootst in de lente en het kleinst in de herfst. Toch zijn de herfsten de afgelopen twintig jaar ongeveer een halve graad warmer geworden. De herfst van dit jaar was dus een halve graad kouder dan het gemiddelde van de afgelopen twintig jaar.

Lente - herfst
De herfst van dit jaar was zelfs nauwelijks warmer dan de lente, terwijl de herfstmaanden gemiddeld stuk voor stuk warmer zijn dan hun tegenhangers in het voorjaar. Omdat de temperatuur in het voorjaar vrij geleidelijk oploopt en in het najaar vrij snel afneemt, is september meestal warmer dan mei. Dit jaar was dat echter andersom. Dat de lente de temperatuursstrijd niet won kwam doordat maart en april nou ook niet heel erg warm waren:

Gemiddelde temperatuur lente en herfst 2008 in De Bilt:

Maart 5,90 November 6,86 (-0,96)
April 8,93 Oktober 10,08 (-1,15)
Mei 15,67 September 13,61 (+2,06)

Wat deze herfst wel had was veel zonneschijn. In De Bilt scheen de zon toch nog 336 uur, ongeveer tien procent meer dan normaal. De winst werd vooral in de zonnige dagen in september en oktober geboekt. Overigens scheen de zon in de lente 590 uur. Alleen al in mei scheen de zon 274 uur, bijna net zoveel als in de hele herfst!
Spring strikes back!Qua neerslag viel de herfst gelukkig mee. Ondanks enkele fikse buien in oktober werden de regenmeters niet overdadig gevuld. In De Bilt werd 27,7 cm gemeten, iets meer dan normaal. In de lente viel slechts 15,9 cm, dus qua neerslag wint de herfst wel met ruime cijfers.

Eindstand:
Lente - Herfst 1-2


Tot slot nog wat foto's:
 



Hier wat foto's genomen op 8 november, op afstand de zonnigste dag van de maand.



 
Wat plaatjes van de lucht. De lucht overdag en twee schemeringing.
 


 
In november kun je makkelijker tellen hoeveel blaadjes nog aan de boom hangen dan hoeveel blaadjes er op de grond liggen. Ik wist overigens niet dat naaldbomen ook last hebben van de herfst.

Links:

Gerelateerde artikelen:
Zo was oktober; 04-11 2008

Geen opmerkingen:

Een reactie posten