Vermakelijk
De afgelopen week moest ik een aantal dingen afronden. Allereerst het werkstuk van het van Onderzoekstraining ruimtelijke analyse of iets in die richting. Het was dat vak van eind vorig jaar en we moesten - eindelijk - ons oude verslag verbeteren. Dat was natuurlijk weer uitgesteld tot de laatste week...
Verder moest ik voor het vak Economie van de publieke sector ook nog het een en ander doen. Op vrijdag had ik een presentatie (!) en op diezelfde dag moest ik een proeftentamen inleveren. Kortom: alles kwam samen op die vrijdag...
In het begin van de week was ik lekker bezig met informatie zoeken over de vliegbelasting. Dat had ik al eerder gedaan, maar de gevonden cijfers spraken elkaar geregeld tegen en daardoor kon ik amper een berekening maken. Vaak sliep ik overdag (!) en zat ik tot middernacht op internet, om de volgende ochtend om zeven uur weer gewekt te worden... Langzaam maar zeker kreeg ik wel een beeld over de vliegbelasting. Ook moest ik nog het proeftentamen afmaken. Dat kostte me best veel tijd, omdat je grafiekjes moest tekenen. Ik dus met Word en Excel (!) aan de slag gegaan... :P Nee, op een tentamen had ik het wel wat sneller gedaan. Nu zat ik steeds van alles op te zoeken, waardoor het me misschien wel vijf uur duurde. :P
Werkstuk
Echt van nut was ik ook niet voor het werkstuk. Rolex zat zich lekker uit te leven op Arc GIS, het nukkige geografische programma. Het was ook niet makkelijk om voor het eerst in drie maanden weer met dat programma te werken. Daar kwam nog bij dat de basiskaarten niet meer op de computer stonden en ook niet meer op Blackboard. Om het nog erger te maken was de begeleidster van het hele Arc GIS-project met zwangerschapsverlof. Daardoor stonden we vaker dan ons lief was in de kamer van één van de docenten van het vak. Steeds weer met een ander onbenullig probleem. Mijn blik dwaalde vaak af tot een satellietfoto (?) van de bocht van Danzig. Tegenover Wagten Donk zat een gast met een Duits uiterlijk, die door Rolex altijd "de Duitser" werd genoemd. De Duitser heeft naar het schijnt ook een bijdrage geleverd aan ons werkstuk, maar vanwege de plotseling opspelende licentieproblemen, bleef zijn invloed in ieder geval beperkt.
Het resultaat was in ieder geval dat we op de laatste dag nog geen fatsoenlijke kaart hadden... Belangrijker was dat het werkstuk inhoudelijk goed was. Daarvoor moest Simon, het derde wiel aan het fornuis, nog wat stukken aanleveren. Het probleem was dat hij niet op de Uni was. Al SMS'end werd er contact gehouden en uiteindelijk kwamen de stukken binnen.
Zelf mocht ik ook nog wat schrijven. Een samenvatting, de "abstract", zoals je die in veel Engelse onderzoeken ziet. Verder mocht ik me uitleven op het "weerwoord" op de peer-reviews. Dat woord "weerwoord" vond Rolex heel grappig en met een big smile op het gelaat voegde hij het ding aan ons werkstuk toe. En dat terwijl er zinnen in stonden als:
"Ook de conclusie werd in de peer-reviews met de grond gelijk gemaakt. Vreemd, want er werd helemaal niks beweerd."
"Omdat dit onderzoek zeker niet het laatste is in deze materie, zullen we het afsluiten met de dooddoener dat verder onderzoek noodzakelijk is."
Toen het werkstuk z'n definitieve vorm aannam, meldde Rolex dat hij niet al deze zinnen eruit had gehaald. Ach, dan hebben de docenten ook weer wat te lachen. Overigens stonden in de peer-reviews nog wel meer tips, zoals het uitwerken van de interviews. Dat hebben we, net als het vermelden van die dooddoener, niet gedaan. Ook het wegwerken van enkele spelfouten is niet echt van de grond gekomen. Dat krijg je ervan als je alles op de laatste week dag laat aankomen.
Uiteindelijk was het kwart voor zes en schoven wij als laatste ons werkstuk onder de deur door...
Presentatie
Meer succes leverde de presentatie op. Zoals gezegd ging ik een verhaal houden over de vliegbelasting. Deze werd op 1 juli 2008 ingevoerd en werd precies een jaar later weer afgeschaft. Wat ging er mis?
Zelf leek me de belasting een prima idee. Dat kwam ook doordat ik begin 2008 een vak had, Ruimtelijke economie, waarin deze problematiek werd besproken. Een heel leuk vak. Het ging over externe effecten. Die treden op als mensen bij hun consumptie overlast bezorgen bij anderen. Een bekend voorbeeld daarvan zijn de files. Mensen houden wel rekening met het feit dat ze in de file kunnen komen te zitten, maar niet met het feit dat het door hun weer ietsjes drukker wordt op de weg. Om dit toch in rekening te brengen, wilde men het rekeningrijden invoeren, waardoor mensen moeten dokken om in de file te staan, om het maar even plat te zeggen.
Hetzelfde geldt voor vliegen. In één van de werkcolleges van het vak kregen we hiervan een sommetje. Steeds is het de bedoeling dat je een belasting int die gelijk is aan de zgn. "externe effecten", waardoor alleen de mensen gaan vliegen voor wie het echt noodzakelijk is.
Vanuit dat oogpunt leek de vliegbelasting me een goed idee. Zo erg is een belasting van € 11,25 niet? Toch waren de geluiden niet positief. De burgers waren niet blij dat ze weer extra moesten betalen. Een beetje goedkope reactie, maar dat was nog te begrijpen. Wat echter doorslaggevend was, was het verlies aan opbrengsten van de toeristen. Zo kwam Easy Jet met een rekensommetje dat ze de Nederlandse economie een miljard euro per jaar opleverden. Dat was gebaseerd op een onderzoek, waaruit bleek dat de toeristen gemiddeld € dag in Nederland verbleven en daarbij € 246 euro per dag uitgaven. Daarbij vraag ik overigens af aan wat ze dat geld uitgeven, gezien het feit dat Easy Jet alleen in Schiphol zit, maar dat doet er nou niet toe. Easy Jet rekende in ieder geval met twee miljoen reizigers per jaar, waarvan twee derde naar Nederland kwam. Daarbij trapten ze m.i. (expres?) in een goedkoop cijfertrucje: ze beweren zes procent van het marktaandeel in Schiphol in handen te hebben en aangezien Schiphol zegt 47 miljoen reizigers per jaar te vervoeren, komen ze ook op ruim dat bedrag uit (eerder 3 miljoen, maar dat doet er nou niet toe.) Belangrijker is dat de cijfers van Schiphol flink zijn opgeklopt: van de 47 miljoen blijft uiteindelijk maar zo'n 13-14 miljoen over. En dat zou betekenen dat Easy Jet ook maar ongeveer één miljoen reizigers vervoert. Daardoor zijn ze al een stuk minder belangrijk voor onze economie, al betekent een daling van 20 procent van de reizigers dat de Nederlandse economie zo'n 67 miljoen euro aan omzet misloopt. En ja, hoeveel "winst" zou dat schelen? Ik schat toch wel een miljoentje of twintig of dertig, ervan uitgaande dat de winstmarges op de producten substantieel zijn.
Daarmee is het cirkeltje bijna rond, want hoeveel is het bedrag dat uiteindelijk werd "uitgespaard" aan overlast? Volgens mijn berekeningen, gebaseerd op de gegevens voor een economie zonder kredietcrisis (dat kon met in 2007 en begin 2008 moeilijk voorzien), zou de zgn. "excessburden" (heerlijk om dat zonder spatie te schrijven) iets van tien miljoen euro zijn. Dat zou waarschijnlijk nog niet eens genoeg zijn om het verlies aan inkomsten uit toerisme van Easy Jet te compenseren. Daarnaast was deze "excessburden" toch al verkleind doordat veel Nederlanders zijn omgereden naar luchthavens vlak over de grens.
Kortom: de vliegbelasting had vooral als effect dat reizigers naar luchthavens over de grens uitweken, waar het milieu niet bij gebaat was, dat luchtvaartmaatschappijen vertrokken en dat Nederland veel geld uit het toerisme misliep. Conclusie: de vliegbelasting was welvaartsverlagend.
Daardoor moet ik het kabinet er toch van langs geven, want de vraaguitval door de prijsverhogingen was in de literatuur al lang bekend. Toch hielden de economen van het kabinet vol dat de belasting niet tot minder reizigers zouden leiden. En dat hadden ze mis, want hoewel bijna alle luchthavens het slecht deden door de economische crisis, deed Schiphol het extra slecht. Daarbij kwam dat ze de opbrengsten uit het toerisme blijkbaar over het hoofd hebben gezien.
Ik vond het in ieder geval een leerzame presentatie. Het heeft me geleerd dat je naast de externe kosten ook externe opbrengsten hebt en dat je deze tegen elkaar moet afwegen.
Klaar
Mijn presentatie ging goed vond ik. Ik kon vrijwel aan één stuk het verhaal lullen en - ondanks dat ik hier en daar wat details vergat te melden - kreeg ik halverwege de presentatie het de drieminutenwaarschuwing. Het slot heb ik dan ook maar afgeraffeld, maar ik voelde me een hele andere ik dan maandag, toen ik een soort presentatie moest geven over een "netwerkinterview". Toen kwam ik niet verder dan wat gestamel, nu had ik een geïnspireerd verhaal, al zeg ik het zelf.
Nadat alles was ingeleverd, ging ik maar naar huis. Terwijl de trein vertrok vanaf Amsterdam Zuid, sms'te ik dat ik om zeven uur thuis was. Voor Ewood, die toen al thuis was, was het een mooie gelegenheid om de droptrommel leeg te vreten.
Gerelateerde artikelen:
Uitwerking veldwerk Kampen; 15-07 2009
Tentamenweek; 31-03 2008
1 opmerking: