De avond van de lange barman

Oliebollentoernooi

Gisteren werd het traditionele oliebollentoernooi gehouden. Dit toernooi, dat doorgaans op de laatste maandag van het jaar wordt georganiseerd, is vaak een dolle boel. Iedereen is nog in de ban van de kerstgedachte en de schaakprestaties zijn ondergeschikt aan de oliebollenconsumptie. Dit jaar sneeuwden de resultaten al helemaal onder vanwege de meligheid van vreemde schaakvarianten.

Het oliebollentoernooi is altijd een toernooi dat me meer trekt dan een saaie internecompetitieavond. De afgelopen jaren kwam ik steeds minder vaak op de club. Dit jaar, met een zware studie en een woning in Amstelveen, zal het er (buiten de vakanties) in het geheel niet van komen. Gisteren was ik voor het eerst de hele maandagavond in Bussum: vorige week had ik om half zeven een tentamen. Het was dus de eerste keer in lange tijd dat ik mee kon spelen. Die kans heb ik dus maar met beide handen aangegrepen...

Voor aanvang maakte ik me al een beetje druk om de indeling: vorig jaar speelden we in "teams", waardoor ik als kopman van mijn team een dubbelrondige tweekamp tegen spelers als Ewood, FM Henk en Eddy Sibbing zat te uit te vechten. Als ik een slechte dag had, zouden ze Apenhoofdgehakt van me maken.

Bepakt met handschoenen, een trendy muts en met een kapotte voorlamp reed ik met Ewood naar het Denksportcentrum. Ewoods fiets was net op tijd opgelapt nadat de ketting eraf was gelopen. De fietspaden waren goed berijdbaar, waardoor we op tijd aankwamen.

Eenmaal aangekomen ging ik tegen Ewood schaken. Hij "verzon" een vreemde variant van het schaakspel, waarin we eerst de onderste rij naar eigen inzicht moesten vullen met stukken. Dat eindigde bij mij meestal in een ramp, want op de een of andere manier stonden Ewoods stukken altijd op mijn koning gericht. Pas in het laatste potje, nadat we wat "normale" partijen hadden gespeeld, had ik zelf een veelbelovende stelling, maar dat was het moment dat de lange barman in het spel kwam.

De lange barman, bij de Utrechtschaaklezers beter bekend als gp, kwam met een hele inleiding, waarin hij uitlegde dat hij bij afwezigheid van R double U het "toernooi" ging leiden. Net als vorig jaar, speelden we in teams, maar daarmee hielden de overeenkomsten wel op. We gingen namelijk geen gewone partijen spelen, maar partijen met enkele handicaps of aanpassingen van de spelregels. Dat klinkt vast heel abstract, maar dat zal hieronder wel duidelijk worden.

Ronde 1

In de eerste ronde speelde ik tegen Tom de Ruiter. We speelden met de "dronken pionnen", een variant waarvan het me niet zou verbazen als-ie is verzonnen door de lange barman. Het kwam er in ieder geval op neer dat de pionnen schuin liepen en recht sloegen. Dat dat al meteen tot de nodige verwarring leidde, was wel duidelijk. Ik had geen idee hoe ik moest openen. Ieder inzicht in het schaakspel is ineens compleet waardeloos geworden. Ik dacht in de openingsfase dan ook vrij lang na voor een 10-minutenpartijtje. De partij was echter al vrij snel voorbij, toen Tom dacht een pion te kunnen slaan, maar daarbij miste dat de pion was gedekt door zijn dronken broertje. Daarna maakte ik er een eind aan met een loperoffer. Ik dacht een aardig dameoffer te kunnen spelen: 1.Dg5+ hxg5 2.Th8#. Totdat ik me realiseerde dat ...hxg5 helemaal niet kon. Tom kon het dus niet aannemen, waarna ik maar een toren offerde, wat direct in mat resulteerde. Bij beter spel had hij nog een dame tegen twee torens kunnen offeren. Waarschijnlijk had ik dan ook snel gewonnen, maar wat is tactiek toch moeilijk met die rare pionnen...

Naast me zag ik hoe de witte Bert Kieboom dacht te verslaan met ...dxc1D+. Dat feest ging mooi niet door, want de dronken pion was niet ineens nuchter geworden. Het betekende dat de witte met twee torens minder moest doorploeteren, dus dat was einde verhaal. Het team won nog wel met 3-2, doordat onze vijfdebordspeler in verloren stelling onbewust zijn tegenstander door zijn vlag had gejaagd. Lammen en blinden... Redacteur en tevens derdeborspeler Mel B. merkte het op en redde zodoende twee matchpunten voor mijn team.

Ook Ewood en FM Henk hadden de grootste moeite met de pionnen. Zo stond er een witte dame op a6 voor de pion op a7. Hoewel Ewood, die een paar stukken meer had, ook wel op een "normale" manier won, moest hij even slikken toen Yme B. hem erop attent maakte dat hij de dame al een paar zetten lang kon slaan.

Ronde 2

In de tweede ronde speelde ik tegen FM Henk. Ditmaal deelde gp een toren van koffiekopjes uit, die we op de centrumvelden moesten neerzetten. Het was een soort Stratego: het centrum was verboden terrein. Meteen ging het spel een stuk trager. We zaten allebei wat over de flanken te klooien. Henk begon zich actief op te stellen op de damevleugel, waarna hij met een wat ongelukkige actie kwam op de koningsvleugel: hij deed g4. Ik zette maar een stuk op h4, zodat daar voorlopig geen pion kwam. Vervolgens was het plan om te rokeren en ...f5 te doen, zodat f2 zwak was. Ook vond ik het nodig om wits Nimzoindische opstelling op de damevleugel te breken met ...a4, maar die pion kon gewoon geslagen worden. :S Op de koningsvleugel had ik wel een initiatief. Een aardige promotiecombinatie (1...Tf2 2.Txf2 g2 3.0-0-0 (de toren op f2 stond gepend door de loper op h4) Lxf2 en de onafwendbare promotie zorgde voor torenwinst. Op de damevleugel raakte ik nog wel een kwaliteit kwijt, maar met een stuk meer had ik goede kansen. Wits pionnen op de damevleugel konden niet zo gek veel. Toch leek de winst nog lastig, want ik had weinig tijd en geen vrijpionnen. Mijn geluk was dat wits stukken op de damevleugel ineens in elkaar verstrikt raakten, waardoor ik opeens ondekbaar mat had: Pd6-e8-f6-d7# of Pd6-e8-c7-a8#. Een grappig partijtje, voor mij dan. Henks ego had daarentegen een deukje opgelopen.

Ronde 3

In de derde ronde speelde ik tegen Ewood. Met gewoon (snel)schaak mag ik al blij zijn met een remise over twee partijen, maar nu kon alles gebeuren. We gingen namelijk "vetoschaak" doen. Iedereen had dus het recht om elke zet één zet van de tegenstander af te wijzen. Ewood had het spelletje al gauw door. Hij speelde een soort Pirc, waarbij hij mijn 2.d4 afwees (:S) en even later 3...Pxe4 deed. Mijn 4.Pxe4 werd vervolgens gevetood. Grr!

Ik probeerde er nog wat van te maken en voor m'n gevoel kreeg ik ook goede compensatie. Ik moest gewoon een keer twee slecht beveiligde doelen aanvallen, die ik dan kon opvreten. Ewood deed uit wanhoop maar het krankzinnige ...e5??! en net op dat moment sommeert de lange barman om het bord om te draaien...

Gelukkig kon ik nog een redelijke stelling maken van de puinhoop. Ewood bracht een paard naar e6 en vetoode tot vervelens mijn ...fxe6. Ik kon zijn Pxc7+ daarentegen weer vetoxc3xabn. Opeens zag ik een lekker zetje: ...Dxf2+, waarna wit gedwongen werd Kh1 te doen. Vervolgens ramde ik het paard op e6, waarna Ewood de klok stilzette en aan de lange barman vroeg of hij mat zou staan als hij vetoode en ik Df1+ zou spelen en dan Txf1 zou vetoën. Dat was inderdaad zo, dus moest Ewood knarsentandend met een stuk minder door het leven.

Ik besloot het "safe" te spelem, door eindelijk maar eens te rokeren. Helaas werd mijn koningsstelling daar kapot gevetood en kreeg ik allemaal irritante dameschaakjes om de oren, waar ik weinig meer tegen kon doen. Zonder tijd en zonder stukken hing ik maar de witte vlag uit. Kutspel...

Ronde 4

In de vierde ronde zouden we iets extreem moeilijks gaan spelen: cilinderschaak. Hierbij heeft het schaakbord geen horizontale begrenzing: de h- en de a-lijn zitten als het ware weer aan elkaar geplakt. Zo kan een loper op f1 naar g2, h3, a4, b5, c6, d7 en e8. Ofwel: na 1.g3 is 1...d6 al onreglementair. Voor vrijwel iedereen behalve de witte was het spel te moeilijk. Zoals Dave v/d K. al zei: "ik weet niet eens of mijn tegenstander wel een reglementaire zet doet" of zo.

Daarom gingen we maar iets sufs doen: de paarden gingen van het bord en mochten op een gunstig moment ingezet worden, alsof het een soort doorgeefschaak was. In mijn partij tegen Ruben Hilhorst gingen de dames er al vlug af (1.e4 d6 2.d4 e5 3.dxe5 dxe5 4.Dxd8+), waarna ik dacht dat de stelling prettiger was voor mij zonder de paarden. Ik kon de knollen inzetten op het moment dat ze wat pionnen aanvielen, maar zwart kon eveneens paarden inzetten om de pionnen weer te dekken. Uiteindelijk bleef er van m'n voordeel niet veel meer over. Met allebei nog zo'n anderhalve minuut accepteerde ik zijn remiseaanbod maar.

Ondertussen moest Ewood zich enorm haasten tegen Tom de Ruiter. Hij had nog twee seconden op de klok om een stelling met een dame en toren meer te winnen. Toen zwart niet direct mat ging, moest Ewood zwarts laatste pionnen opvreten, waarna hij nog een halfje redde. Tenminste, als zwart geen paard meer had achtergehouden, want dan had hij nog gewonnen. Gelukkig voor Ewood had Tom zijn biefstukken al lang voor die tijd ingezet.

Ronde 5

in de laatste ronde speelde ik tegen Fliffer. Aangezien alle "leuke" varianten van het spel wel geweest waren, gingen we weer met de dronken pionnen spelen. Hoewel de opening erg lastig was (een pion op d6 kon moeilijk verdedigd worden), raakte Fliffer uiteindelijk het spoor helemaal bijster. Keer op keer zette hij stukken voor mijn pionnen neer, die ik dan vrolijk pakte. Nadat Fliffer ook nog zijn dame op die manier weggaf, stond ik echt zo'n beetje het halve bord voor, waarna hij maar opgaf.

Zodoende zat het echte toernooi er om kwart over tien alweer op. Toen kwam het "echte" toernooi: bughousen, wat in de Nederlandse Wikipedia vreemd genoeg als "doorgeefschaak" is vertaald. En dat terwijl het duidelijk andere spellen zijn: met bughouse (door Nederlanders vaak uitgesproken als ˈbʏkhʌus) mag je met schaak inzetten. We speelden met het zandlopertempo. In het begin speelde de chick van de jeugdopleiding mee, maar toen het kinderbedtijd was geweest, speelde de witte mee. Aan Behirders zijde vocht Yme B. mee. Ondanks een groot ratingtekort vlogen we er vol in en dat leidde soms tot resultaten. Vooral toen Ewood besloot om tegen Behirder een passieve Schotse opstelling in te nemen met zwart. Vaak wint degene die op f7 (of f2) timmert, maar dat viel nu wat tegen. Vaak kon de verdedigende partij voldoende consolideren. Het meeste succes had ik dan ook met rustige drukstellingen, om pas na ...d6 op f7 te beuken en wat leuks te doen op de witte velden.

Pas om half één, toen er amper nog mensen over waren, werden we gesommeerd te stoppen. De witte was al eerder afgehaakt, hij wilde wat eerder weg vanwege zijn werk. Bleef -ie vervolgens nog gezellig aan de bar staan... Samen met Yme B. fietsten we weer terug naar huis. Dronkenpionnenschaak, bughousen, strategoschaak, ik had zo'n beetje alle varianten van het schaakspel wel weer gehad. Kan ik nog normaal schaken? Als dat volgende week maar goed gaat...

Gerelateerde artikelen:

20 partijen, 21 blunders; 13-11 2010

Winnen met 4½ uit 10; 29-12 2009